Komunikacja werbalna i niewerbalna w rekrutacji
Na przebieg rozmowy rekrutacyjnej istotny wpływ mają nie tylko wykształcenie, zdobyte doświadczenie, czy umiejętności, które wyróżniają nas na tle innych kandydatów. Sposób w jaki przekazujemy komunikaty oraz jakie emocje za nim się kryją nierzadko decydują o pozytywnym rozpatrzeniu naszej kandydatury. Słowa mają niebywałą moc, jednakże bez odzwierciedlenia w mowie ciała nikną. Zatem jak się wypowiadać i zachowywać, aby zostać pozytywnie odebranym? Przyjrzyjmy się bliżej komunikacji werbalnej i niewerbalnej.
Komunikacja międzyludzka, inaczej interpersonalna, składa się z dwóch komponentów – komunikacji werbalnej (słownej) oraz komunikacji niewerbalnej (niesłownej). Obie formy są ze sobą nierozerwalnie złączone oraz wpływają na całościowy odbiór naszej osoby. Jeżeli to co mówimy jest adekwatne do naszego zachowania jesteśmy odbierani jako osoby szczere i godne zaufania. W odwrotnym przypadku odbiorca komunikatu może słusznie wahać się co do autentyczności wypowiedzi. Np. kiedy na rozmowie rekrutacyjnej kandydat twierdzi, że jest pewnym siebie sprzedawcą, a w czasie konwersacji nie patrzy w oczy rekruterowi to czy swoją postawą potwierdził swoje słowa? Niestety nie, dlatego ważna jest świadomość wartości obu rodzajów komunikatów.
Często z punktu widzenia kandydata w czasie rozmowy o pracę najważniejsze jest nasze przygotowanie merytoryczne, wiedza oraz doświadczenie. Nic bardziej mylnego! Być może zaskoczy to niektórych, ale słowa stanowią jedynie 7% skutecznej rozmowy, a pozostałe 93% to nasza komunikacja niewerbalna.
Komunikacja werbalna
Od zarania dziejów język stanowi elementarną formę porozumiewania się oraz przekazywania informacji. Tak jak zostało to wcześniej ujęte komunikacja werbalna polega na wyrażaniu siebie poprzez używanie słów. Dodatkowo w jej skład wchodzą umiejętności pisania oraz aktywnego słuchania odbiorcy.
W czasie procesu rekrutacyjnego mamy statystycznie od 15 do 30 minut, aby zaprezentować się jak najlepiej, dlatego warto zwrócić uwagę na poniższe elementy:
Treść wypowiedzi
jest związana z zasobem słów, poprawnością językową oraz dostosowaniem komunikatu do odbiorcy. Gdy nasze wypowiedzi są rozbudowane, bogate w słownictwo stajemy się w oczach drugiej osoby bardziej oczytani i kompetentni.
Wskazówki: Człowiek uczy się przez całe życie, dlatego warto wzbogacać swoje umiejętności językowe. Dobrym sposobem jest czytanie książek, ćwiczenie przez lustrem lub z innymi osobami. Ważne jest również, aby wiedzieć co chce się powiedzieć, zwłaszcza na rozmowie o pracę. Dobrą praktyką jest przeanalizowanie przed rozmową prawdopodobnych pytań jakie mogą paść ze strony rekrutera.
Akcent i modelowanie
Zarówno akcentowanie, jak i modulowanie słów za pomocą tonacji, barwy, siły głosu może świadczyć o uczuciach nadawcy komunikatu.
Wskazówki: Podkreślajmy swoją intonacją ważne frazy, które chcielibyśmy, aby dobrze wybrzmiały. W przypadku silnego stresu może wystąpić „drżenie głosu”. W takich przypadek najlepiej przerwać wypowiedź, zebrać myśli i zacząć od nowa.
Płynność mówienia
Może świadczyć o kompetencjach danej osoby oraz pewności siebie. Gdy mówimy spokojnie i płynnie sprawiamy wrażenie, że wiemy o czym mówimy.
Wskazówki: Dużo osób ma tendencję do dołączanie do wypowiedzi przerywników „Yyyy”. Ich skutkiem jest stracenie wątku wypowiedzi i dekoncentracja. Warto ćwiczyć mówienie w niekomfortowych warunkach, aby oduczyć się tej maniery.
Komunikacja werbalna służy nam do wyrażanie siebie za pomocą słów oraz stanowi nieodłączny element naszego życia, dlatego warto rozwijać umiejętności językowe. Jednakże, gdy nasza mowa ciała nie wyraża tego samego co nasze słowa to mogą wystąpić problemy komunikacyjne. Odbiorca komunikatu może słusznie uważać, że nadawca nie jest autentyczny i spójny. Jak więc z tym sobie radzić?
Komunikacja niewerbalna
Komunikacja niewerbalna to mowa ciała, która może zmienić bieg rozmowy rekrutacyjnej. Za pomocą słów możemy wiele przekazać, ale należy pamiętać, że nasze ciało wysyła sygnały, które mówią o nas o wiele więcej niż komunikaty werbalne, ponieważ odzwierciedlają przeżywane wewnątrz emocje. Gesty i zachowanie nieświadomego kandydata często przeczą wysyłanej werbalnie wiadomości. Człowiek jest wzrokowcem, dlatego ma tendencję do wierzenia temu co widzi, a nie temu, co słyszy. Z racji faktu, że emocji nie możemy chwilowo wyłączyć lub się od nich odciąć (co byłoby bardzo pomocne) wpływają na nasze zachowanie oraz samopoczucie. Mimo że nie posiadają przycisku „zatrzymaj” mamy wpływ na ich kontrolowanie. Gdy jesteśmy świadomi swoich stanów emocjonalnych możemy adekwatnie reagować oraz dostosowywać swoją komunikację, co jest niezbędne w czasie rozmowy rekrutacyjnej.
Komunikacja niewerbalna przyjmuje różne oblicza. To nasza mimika twarzy (uśmiech, zaciśnięte zęby, uniesione brwi), gesty (ruchy rąk, wzruszenie ramionami), postawa ciała (garbienie się, ręce w kieszeni, skrzyżowane ręce), utrzymywanie kontaktu wzrokowego lub jego brak, kontakt fizyczny (wyciąganie ręki na powitanie), a także wygląd zewnętrzny. Składa się z wielu elementów i każdy ma znaczenie!
W związku z mnogością zachowań skupmy się na częstych błędach popełnianych w czasie rozmowy rekrutacyjnej.
Przykłady błędnej komunikacji niewerbalnej na rozmowie o pracę:
Unikanie kontaktu wzrokowego lub patrzenie w dół
Gdy utrzymujemy kontakt wzrokowy ze swoim rozmówcą to dajemy mu znać, że rozmowa jest interesująca i jesteśmy ciekawi dalszej wypowiedzi. Pokazujemy wtedy szacunek, dzięki czemu druga osoba nabiera do nas zaufania i sympatię. Szacuje się, że podczas rozmowy należy utrzymywać kontakt wzrokowy przez ok. 70% czasu.
Splecione ręce przy klatce piersiowej lub za głową
Jest to częste zachowanie w sytuacjach niepewnych, gdyż oznacza przyjęcie postawy obronnej lub o nacechowaniu negatywnym. Niekiedy może nawet świadczyć o wyższości nad rozmówcą. Należy unikać tego typu zachowań. Gdy nie wiemy co zrobić z rękami najlepiej położyć je na uda lub na oparcie krzesła.
Nieadekwatny uścisk dłoni
Bardzo mocny uścisk oznacza trudność z panowaniem nad swoimi emocjami, lekki zaś świadczy o niepewności. Dobrą praktyką jest ćwiczenie odpowiedniego uścisku z najbliższymi.
Zbyt ekspresyjne gesty
Należy unikać zbyt ekspresyjnych gestów rękami i nogami. Delikatne ruchy naszego ciała wpływają pozytywnie na odbiór. Wydajemy się zrelaksowani i pewni siebie.
Zachowanie zbyt bliskiej odległości
Dystans ma kluczowe znaczenie w komunikacji interpersonalnej. Ważne jest, aby zachować odpowiednią odległość od swojego rozmówcy na tyle, aby spotkanie rekrutacyjne odbyło się w komfortowej atmosferze.
Częste zmiany podstawy ciała
Częste zmiany położenia nóg oraz rąk świadczą o nerwowości. Na rozmowie najlepiej utrzymywać przez dłuższy czas jedną pozycję.
Sylwetka ciała
Nie należy odchylać się na fotelu lub bardzo pochylać do rozmówcy. Sylwetka powinna lekko być pochylona do przodu, gdyż wzbudzamy tak większe zaufanie i zainteresowanie rozmową.
Odpowiedni ubiór (błędy w stroju)
Rozmowa rekrutacyjna nie jest odpowiednim miejscem na eksperymentowanie z wyglądem i ubiorem. Najlepiej zainwestować w klasyczną elegancję. W przypadku kobiet należy unikać jaskrawych kolorów, obcisłych strojów, ostrego make-up’u, za dużej ilości biżuterii, krótkich spódniczek. W przypadku mężczyzn należy unikać koszul z krótkim rękawem, niedopasowanych marynarek, plecaka do garnituru.
Komunikacja werbalna i niewerbalna jest bardzo ważna w trakcie procesu rekrutacyjnego, dlatego warto poświęcić uwagę na poszerzenie wiedzy w tym zakresie. Świadomość wpływu słów oraz zachowania na odbiór komunikatu pozwala na skuteczniejsze osiąganie zamierzonego celu.
Na koniec pozwolę sobie zacytować George Bernard Shawa, który powiedział:
„Największym problemem w komunikacji jest iluzja, że do niej doszło”
George Bernard Shaw
Przewrotne zdanie, które skłania do refleksji 🙂
HR Project Manager w Sales Leaders
